Nuku‘alofa, Tonga – Sune 1 , 2017 ‘Oku ou tuku e fakafeta’i ki he ‘Otua Mafimafi ‘i he’ene tataki pea tau tu’uta mai ki he ‘ahó ni. ‘Oku kei laumālie lelei pē ‘a e Seá pea pehē ki he Palēmiá mo e Kapinetí, kau Fakafofonga ‘o e Hou’eikí pea mo e kau Fakafofonga ‘o e Kakaí.
‘Oku talu mei he huufi ‘o e to’u Fale Alea ‘o e ta’u kuo hili ‘oku tau kei fēhangahangai pē mo e ngaahi pole lalahi ko ia ‘e tolu ‘o e tu’unga mo’ui lelei hotau kakaí, ko e akó ma’á e hako tupu ‘o e fonuá pea pehē ki he tu’unga faka’ekanōmika ‘o e fonuá. Ko ia ‘i he fiema’u ke a’usia ‘a e ngaahi makatu’unga ke solova ai ‘a e ngaahi pole ko ‘ení ‘a ia ‘oku nau felāve’i pē. ‘Oku fiema’u ‘a e ngāue fakataha ‘a e fonuá ‘o kamata pē mei he fakafo’ituituí, faka-koló pea pehē ki he fonuá fakalukufua.
‘Oku malava pē ke tau tokoni’i pē kitautolu ‘i he founga ‘o e to e fakafuofua ange ‘o e ma’u me’atokoni mo takitaha mo’ui fakapotopoto. ‘Oku lelei ange ke ma’u ‘a e me’atokoni fakalotofonuá ‘a ia ‘oku fakatupu mo’ui leleí koe’uhí ‘oku tau ‘ilo pē ki he founga ‘a hono tauhí mo fafangá. ‘Oku totonu leva ke tokoni’i ‘e he Pule’angá ‘a e kau fakatupu koloá mei he va’a ki he ngōué pea mo e toutaí. Ko e ngāue ki he takimamatá ke ‘oua ‘e ngata pē hono tālanga’í ka ke fakahoko leva ha ngaahi ngāue ke fakalakalaka ai.
‘E lava pē ke tau ngāue fakataha ki ha ngaahi ngāue faka-kolo felāve’i tonu mo e tu’unga mo’ui leleí mo e akó koe’uhí ko e ngaahi mahaki ko ia ‘oku tō.
‘I he tafa’aki fakafonua leva ‘e ala tokoni pē ‘a e Pule’anga kae fakatatau pē ki he tu’unga ho’o ivi fakapa’angá.
Ko ia ko e fatongia ia ‘a kimoutolu ‘a e kakaí ke fakahoko ho’omou ngaahi fiema’u ki he’etau Fakafofonga na’a mou fili ki he Falé ni ‘o tatau pē ki he kau Fakafofonga ‘o e Kakaí pea mo e kau Nōpele. ‘Oua ‘e tuku ke nau tau’atāina ‘i he vaha’a taimi ko ia ‘i he hili ‘a e filí koe’uhí ko honau fatongiá ia.
Kā neongo ia ‘oku mahu’inga ke fakakaukau’i lelei ‘a e fakamole ‘a e Pule’angá ke fakatautēfito pē ki he ngaahi fiema’u ‘a e kakai. ‘A ia ‘oku felāve’i tonu pē mo e ngaahi fiema’u ko ia ‘e tolu ki he mo’ui leleí, ki he ako pea pehē ki he fakatupulēkina ‘a e tu’unga faka’ekanōmika ‘o e fonuá.
Kuo hā sino mai ‘a e faka’ofo’ofa ‘o e ngāue kuo fakahoko ‘e he Pule’anga ‘o e Lēpapūlika ‘o e Kakai ‘o Siainá ‘i he langa ‘o e ‘ofisi ‘e ‘iloa ko e ‘Ofisi Fakapule’anga ko St. George pē ko e St. George Government Building.
‘Oku ‘i ai ‘a e fakamālō ki he ngaahi Pule’anga mulí ‘o kau ki ai ‘a e Pule’anga ‘Asitelēlia, Siapani, Nu’usila, Pule’anga ‘o e Lēpapūlika ‘o e Kakai ‘o Siaina mo e ‘Iunioni ‘a ‘Iulopé pea pehē ki he ngaahi kautaha fakavaha’apule’anga koe’uhí ko e ngaahi tokoni ‘oku fakahoko mai ki he langa fakalakalaka ‘o e fonuá.
Talamonū atu ki ha to’u fakataha alea ‘e lelei fakalukufua ki he fonuá.
‘Ofa atu.