Phone: (676) 24455 | Email: falealea@parliament.gov.to

31052018

'OKU ou tuku e fakafeta'i ki he 'Otua Mafimafi 'i he'ene tataki pea tau tū'uta ki he 'aho ni, 'oku laumālie lelei pē 'a e Sea pehē ki he Palēmia mo e Kapineti kau Fakafofonga 'o e Hou'eiki Nōpele mo e kau Fakafofonga e Kakai kuo lava atu e ngaahi mahina 'i he hili 'a e afā tolopika ko GITA mo e kei tokolahi pē 'a e kakai 'oku fiema'u e tokoni. 'Oku ou faka'amu ke to'oto'o ange 'a e ngāue he 'oku ha'u 'a e faha'ita'u mokomoko pea 'oku uesia 'a e kakai fakaenofo, fakaeloto mo e faka'atamai foki.

'Oku mahu'inga ke ngāue 'a e Fale Alea mo e Pule'anga fakatatau ki he lao koe'uhī kuo hā mei he ngaahi ta'u si'i kuohili 'i he tutu ko ia 'o Nuku'alofa, ko e faka'auha 'o e ngaahi pisinisi mo e mole 'o e ngaahi mo'ui ko e ola ia 'o e maumau'i 'o e lao mo e nofo melino.

Ko ia ko e fatongia 'o kitautolu kotoa ke malu'i hotau 'ātakai 'o tatau pē 'i he fonua pea mo 'ōseni koe'uhī ko e ngaahi to'utangata 'i he kaha'u kae 'ikai ke fakapotopoto ke tau ngāue'aki hotau 'ātakai pea 'e ‘ikai ha fakatu'amelie ma'a 'etau fānau mo e kaha'u 'o e fonua.

Ko e tupu meia GITA kuo hiki mai ai 'a e Fale Alea ki he Senitā Fakafonua ko 'eni 'o hanga lelei atu pē ki he Potungāue Mo'ui mo e Falemahaki Vaiola pea ofi mai foki 'a Falemasiva mo e Kolisi Tailulu.

Ko e ongo kaveinga 'oku na mamahi'i pea u 'omai he ta'u kotoa ki he Fale ni ko e mo'ui lelei mo e ako lelei 'i he fonua ni. 'Oku taau foki ke fakataumu'a ke hiki hake 'a e founga ki he tokanga'i 'o e mo'ui lelei ki ha tu'unga 'oku fakamāmāni lahi, kā ke tau lava ke fua.

Ko e faingata'a lahi taha 'oku tofanga ai 'a e fonua he 'aho ni ko e faito'o konatapu. Ko e maumau 'oku hoko ki he fānau ngaahi fāmili mo e fonua 'o e 'aho ni pea mo e kaha'u 'oku 'ikai ala fakafuofua pē fakamahu'inga'i kā 'oku 'i ai 'a e ngaahi fonua 'oku tautea 'a e hia fekau'aki mo e faito'o konatapu 'oku a'u pē ki he tautea mate.

'Oku totonu ke tau fakapapau'i 'oku ngāue 'a e kau taki mo e kau Fakafofonga ke fakatupu ha ngaahi ngāue 'i Tonga ni ma'ae to'utupu pea mo ha ngaahi faingamālie foki 'i tu'apule'anga. 'Oku 'uhinga eni ke a'usia ha ngaahi tu'unga fakaako fakavaha'apule'anga 'i Tonga ni ke fe'unga mālie mo e ngaahi tu'unga fakaako mā'olunga ange 'i he ngaahi 'apiako 'i tu'apule'anga, 'oku 'ikai ke lava 'o a'usia 'i Tonga ni koe'uhí ke lava ke tau fakahū atu ki he ngaahi 'univēsití 'a e fānau te nau ako pea nofo 'i Tongá ni ke langa hake hotau fonuá.

'Oku hā mai mei he ngaahi ta'u si'i kuo hili 'oku hangē 'oku fakataimi nounou pē 'a e ngaahi taumu'a ngāué lolotonga ko ia 'oku totonu ke 'i ai 'a e palani lōlōa ange ki he kaha'ú koe'uhi ko 'etau vīsone ma'á e fonua 'oku totonu ke taimi lōlōa ia 'o laui ta'u kae 'ikai ke fakangatangata pē 'o fakatatau ki he ngaahi ta'u ngāue. 'E mātu'aki tokoni heni ka tu'unga tatau 'a e takí, ko e palaní mo e vīsone.

'Oku fakatokanga'i 'a e 'ofa mo e feilaulau 'a e kāinga Tonga mei he ngaahi fonua mulí ko e tokoni ki he ngāue langalanga hake 'oku lolotonga fakahoko 'i he fonuá.

'Oku 'i ai 'a e fakamālō ki he ngaahi Pule'anga muli pea mo e ngaahi kautaha fakavaha'a Pule'anga mo fakataautaha 'oku nau fakahoko mai 'a e ngaahi tokoni ki he langa fakalakalaka 'o e fonua.

Fakatauange ke mou ma'u ha fakataha alea 'e lelei fakalukufua ki he kakaí mo e fonuí pea langilangi'ia ai hotau 'Otuá. ‘Ofa atu.

Kingi Tupou VI

Taipe’i mo tufaki ‘e he ‘Ofisi ‘o e Fale Alea ‘o Tonga